درمان بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادرار چیست

دوره ی زندگی همچون مسیری دایره ای شکل است که آرام آرام بسیاری از ویژگی های سیستم بدنی ما همچون ابتدای دوره زیستن ما می شود. یکی از این مسائل قدرت کنترل تخلیه ی ادراری فرد است که به مرور زمان در برخی از انسان ها دوباره همچون قبل، از بین می رود و به اصطلاح فرد دچار بی اختیاری ادرار می شود. از این رو یکی از مسائل حائز اهمیت در تمامی انسان ها چکاپ و مراقبت کردن از مسائلی ست که می توانند قدرت اختیار ادرار شما را تحت شعاع قرار دهند.

پس اکنون با مسئله مورد بحثی روبه رو هستیم، چه می شود که آدمی کنترل تخلیه ادرار خود را از دست می دهد؟!

در هر دوره ای از زندگی خود که هستید قطعا با این مسئله روبه رو شده اید که حتی برای یکبار قدرت کنترل ادرار خود را از دست داده باشید حال این تخلیه ادرار به صورت کامل بوده و یا به صورت نشت بوده است. حتی اگر بی اختیاری ادرار فرد به صورت قطره ای باشد این موضوع می تواند به زندگی فرد آسیب جدی وارد کند. پس بهتر است تا دیر نشده مراقب تمامی مسائلی که برای این موضوع تهدید به حساب می آیند باشیم. اصلا بی اختیاری ادرار که عبارتی ترسناک است، چیست؟ بی اختیاری ادرار در واقع از دست دادن کنترل مثانه است. ما دوره کودکی خود هیچ کنترلی بر تخلیه ادرار خود نداشته ایم ولی رفته رفته با تکامل سیستم عصبی مان، این موضوع به طور کامل رفع شده است تا حدی که در دوره نوجوانی و جوانی و بعد از آنها یک انسان سالم اختیار کامل ادرار خود را داشته است.

قبل از اینکه به مسائل جدی بی اختیاری ادرار بپردازیم بهتر است به این موضوع اشاره کنیم که آیا ممکن است گاهی بی اختیاری ادرار موضوعی جدی نباشد ؟ بله گاهی به علت تغییرات آب وهوایی، تغییرات شرایط فیزیکی فرد و گاهاً مسائل روانی باعث رخ دادن این اتفاق شده اند.  ابتلا به انواع عفونت های تناسلی و یا مجاری هدایت کننده ادرار می توانند باعث بی اختیاری ادرار موقتی شوند، از طرفی همانطور که اشاره کردیم بی اختیاری ادرار گاهی ناشی از مسائل عصبی است که در بخش های بعدی مفصل به شرح آن پرداخته ایم.

قبل از ادامه این بحث لازم است ابتدا با آناتومی مثانه آشنا شوید.

بی اختیاری ادرار در بانوان

دکتر لیلا خلیلی جراح زیبایی زنان و متخصص زنان و زایمان با شناخت دقیق آناتومی دستگاه تناسلی زنان با روش های درمان بی اختیاری ادرار در بانوان آشنا هستند و بهترین و موثر ترین روش ها را ارائه می دهند.

آناتومی مثانه

همه ما با جایگاه حدودی مثانه در بدن آگاهی داریم از مثانه لوله ای به سمت خارج بدن جدا می شود که وظیفه آن هدایت و بردن ادرار به خارج بدن است، نام این لوله پیشابراه ادرار است. پشت مثانه ماهیچه هایی هستند که همیشه در حالت استراحت می باشند مگر هنگام پر شدن مثانه و یا تخلیه آن. به این ماهیچه ها دترسور می گوییم. انتها لوله تخلیه ادرار به ماهیچه حلقوی ای  که اسفنکتر می باشد ختم می شود که همچون دری هنگام تخلیه ادرار باز شده و هنگامی که ادرار نباید خارج شود بسته می باشد. بخش های زیادی در بسته بودن این در یا این ماهیچه نقش دارند، اختلال در هر کدام از آنها می تواند باعث بی اختیاری ادرار شود. یکی از این مهمترین نگهبانان، ماهیچه های کف لگن هستند، از مهمترین وظایف آن ها نگهداشتن مثانه در موقعیت درست خود هستند. این ماهیچه ها کمک شایانی به بسته بودن این ماهیچه های حلقوی می کنند.

مثانه شما با قابلیت کشسانی همچون یک بادکنک از ادار پر می شود و هنگام تخلیه آرام آرام از ادرار خالی می شود. خاصیت کشسانی دیواره های مثانه سبب می شوند تا هنگام پر شدن مثانه وقتی این کشش از یک حدی فراتر رفت به مغز دستور تخلیه آن صادر شود، اینچنین است که شما احساس تخلیه ادرار می کنید اما شما اگر در محیطی باشید که نتوانید به سرویس بهداشتی بروید قطعاً این دستور را سرکوب می کنید. در فردی که دچار بی اختیاری ادرار هست در یکی از این عملکرد ها اختلالی ایجاد می شود. همانطور که گفتیم یکی از آنها انتقال پیام تخلیه ادرار است که شما باید دستور تخلیه ادرار یا نگه داشتن آن را به صورت اختیاری بدهید.

قبل از بیان هر پیشنهادی برای درمان بی اختیاری ادرار بهتر است با انواع بی اختیاری ادرار آشنا شویم و سپس علت های آن را بررسی کنیم و در نهایت به روش های درمانی این اختلال بپردازیم.

 

انواع بی اختیاری ادرار

• اکنون می خواهیم انواع بی اختیاری ادرار را شرح دهیم؛ بی اختیاری ادرار انواع مختلفی دارد، یکی از آنها بی اختیاری سرریزی است که فرد احساس ادرار دارد و موقع تخلیه ادرار بسیار ناچیز و کمی را تخلیه می کند.

• بی اختیاری ادرار ناشی از فشار یا استرس یکی دیگر از انواع آن است که با گذر زمان احتمال وقوع آن تشدید می شود، این بی اختیاری ادرار به علت عطسه و یا سرفه ایجاد می شود، همچنین هر نوع فشار فیزیکی نیز می تواند مانع از این نوع بی اختیاری شود.

• گاهی انتهای پیشابراه به طور مادرزادی در جایی غیر از شکل طبیعی خود قرار می گیرد که این مشکل نیازمند جراحی است و در همان ابتدای دوره ی زندگی مشخص می شود.

• مثانه بیش فعال یا همان بی اختیاری ادرار فوری می تواند از دلایل بی اختیاری ادرار باشد، در اینجا مثانه بیشتر از همیشه فعالیت می کند.

• بی اختیاری ادراری رفتاری و عملکردی ناشی از دیر به دستشویی رفتن رخ می دهد. به همین دلیل همیشه پزشکان توصیه می کنند هنگام احساس پر شدن مثانه اقدام به تخلیه ادرار کنید.

• در بی اختیاری ادرار موقتی، فرد دچار مشکلی جزی می شود که آن مشکل می تواند باعث بی اختیاری ادرار موقتی شود که پس از رفع آن مشکل، فرد دوباره به زندگی طبیعی خود بازمی گردد.

• در بی اختیاری ادرار ترکیبی فرد دچار چند نوع بی اختیاری ادرار می شود.

بی اختیاری ادرار سرریزی یا لبریزی

در انواع بی اختیاری ادرار سرریزی فرد همیشه نیاز به تخلیه ادرار دارد، اما موقع تخلیه ادرار شاهد مقدار بسیار کمی ادرار است و یا اصلا موقع تخلیه هیچ ادراری خارج نمی شود. در این بی اختیاری احتمالاً اعصاب فرد آسیب دیده است، آسیب به عصب ناحیه نخاع و لگن می تواند از دلایل ایجاد این مشکل باشد، گاهی آسیب به محرک تخلیه ادرار می تواند باعث شود که شما به اشتباهی تصور کنید ادرار دارید.

برخی از افراد پس از پیگیری متوجه ایجاد تومور و یا سنگ کلیه هایی در مثانه خود می شوند که اگر هر دوی این مشکلات پیشرفت کنند ممکن است لوله تخلیه ادرار آن ها بسته شود و تخلیه ادراری ناگهانی و کامل رخ دهد. در این نوع بی اختیاری ادرار، پزشک دستور تهیه نوار عصبی مثانه را برای بررسی بیشتر می دهد تا از حجم و ظرفیت مثانه مطلع شود و قدرت پمپاژ مثانه مشخص است. بدین صورت هر نوع گرفتگی و اختلال در مسیر تخلیه ادرار مشخص می شود. هرچند در بانوان علاوه بر تهیه نوار عصبی مثانه، چکاپ واژینال هم صورت می گیرد که اگر پیشابراه تغییر غیرطبیعی داشته باشد متخصص متوجه شود و بررسی های دقیق تری صورت گیرد. در برخی موارد ممکن است این بی اختیاری ادرار ناشی از افتادگی پیشابراه و یا مجاری تخلیه ادرار باشد.

 بی اختیاری ادرار ناشی از فشار یا همان بی اختیاری ادرار استرسی

بی اختیاری ادرار ناشی از فشار، احتمال وقوع آن با گذر زمان بیشتر می شود. هر نوع فشار فیزیکی در ناحیه بخش های داخلی شکم می تواند باعث این بی اختیاری ادرار شود، حتی هنگام عطسه و سرفه که فشار زیادی به نواحی داخل بدن تحمیل می شود امکان نشت ادرار وجود دارد. علاوه بر این فشارهای سنگین فیزیکی همچون ضربه زدن و بلند کردن جسم سنگین نیز می تواند این موضوع را تشدید کند.

هنگام گریه و یا خنده نیز ممکن است دچار بی اختیاری ادرار استرسی شوید. پس فردی که دچار بی اختیاری ادرار استرسی یا ناشی از فشار شده است می تواند حتی با یک خنده، گریه، عطسه و سرفه نیز دچار این بی اختیاری شود، بالا رفتن از پله، آمیزش جنسی، زور زدن برای انجام کاری، بلند شدن از جایی، راه رفتن، دویدن و بلند کردن اجسام سنگین می توانند مزید بر علت باشند و دلایلی بر بی اختیاری ادرار استرسی باشند.

حال بهتر است دلایل این عارضه را بررسی کنیم، افزایش وزن شدید، گذر زمان و افزایش سن،آسیب وارد شدن به ناحیه لگنی، زایمان های طبیعی متعدد، سرفه های شدید و مزمن و هر علتی که باعث کاهش طول لوله تخلیه کننده ادرار شود و یا باعث اختلال در فعالیت آن و ضعف آن شود می تواند باعث این نوع بی اختیاری ادرار شود، از طرفی همانطور که گفتیم ماهیچه های کف لگن که در بسته بودن ماهیچه های حلقوی مثانه نقش مهمی دارند با ضعف خود و آسیب وارد شدن به آن ها می توانند باعث ایجاد این نوع بی اختیاری ادرار شوند.

 بی اختیاری ادرار خارج پیشابراه

این عارضه به صورت مادرزادی اتفاق می افتد، قسمت انتهایی پیشابراه در جایی غیر از شکل طبیعی خود قرار می گیرد، این آناتومی غیرطبیعی می تواند باعث بی اختیاری ادرار شود. گاهی ممکن است انتهای پیشابراه در واژن قرار گرفته باشد، این مشکل از بدو تولد کاملا مشخص است. زیرا در اینجا هیچ ماهیچه و یا نگهبانی برای قسمت خروجی ادرار مشخص نشده است به همین دلیل به محض وارد شدن ادرار به درون مثانه، ادرار تخلیه می شود، به همین دلیل همیشه شاهد خروج ادرار از این لوله هستیم. در برخی موارد نیز ترومای ایجاد شده بین مثانه و مجرای ادرار از علل بی اختیاری ادرار خارج پیشابراه است.

بی اختیاری ادرار سریع (مثانه بیش فعال)

همانطور که گفتیم وقتی حجم مشخصی از مثانه پر شد که نیاز به تخلیه ادرار شد، ماهیچه های کف لگن  باعث می شوند که اسفنکتر ها  پیشابراه را همچنان بسته نگه دارند تا فرد دستور تخلیه ادرار را صادر کند، سپس آنها باز شده و فرد ادرار میکند، گاهی به محض دریافت پر شدن مثانه فرد ناخودآگاه دچار تخلیه ادرار می شود بدون آنکه فرد اراده کند .

• علل این اختلال گاهی مشکلات عصبی می باشد، گاهی ماهیچه های کنترل کننده دچار اختلال می شوند.

• افرادی که دیابت دارند به نسبت افراد دیگر بیشتر در معرض بی اختیاری ادرار فوری هستند. این افراد قبل از اینکه بتوانند خود را به دستشویی برسانند دچار تخلیه ادرار می شوند.

• بی اختیاری ادرار ناشی از دیر به دستشویی رفتن و یا بی اختیاری ادرار رفتاری یا عملکردی

• در بی اختیاری ادرار عملکردی فرد دیر اقدام به تخلیه ادرار می کند و خود را به اصطلاح خیس می کند. گاهی این بی اختیاری ناشی از مثانه بیش فعال است.

• این بی اختیاری رفتاری، حتی ممکن است هنگامی رخ دهد که فرد پایش شکسته است و به سختی راه می رود، این فرد قبل از اینکه خود را به دستشویی برساند ممکن است دچار بی اختیاری رفتاری شود.

• گاهی فرد قبل از باز کردن زیپ شلوار خود، ادرار می کند و لباس خود را کثیف می کند.

• در افراد مسن، این مشکل به شکلی دیگر بروز می کند، معمولاً این گروه از افراد سرعت راه رفتنشان پایین است و به سختی راه می روند، ممکن است فاصله احساس تخلیه ادرار تا رسیدن به دستشویی در آنها طولانی شود، بدین شکل گاهی دچار بی اختیاری ادرار عملکردی می شوند.

• در ارتباط با مثانه بیش فعال، اشخاص درگیر این موضوع در شب چندین بار به دستشویی مراجعه می کنند.

بی اختیاری ادرار موقتی

اگر بی اختیاری ادرار دارید و پزشک به شما گفته است علت این مشکل، عفونت لوله تخلیه ادرار، پیشابراه، مصرف برخی داروها، نگه داشتن بیش از اندازه ادرار، دستشویی نرفتن، یبس شدن و تجمع روده و در نتیجه فشار وارد شدن به مثانه، کاهش هورمون استروژن، یائسگی، تحرک کم، افزایش وزن و …. است، نباید نگران نباشید زیرا با رفع علائم این مشکلات می توانید زندگی طبیعی خود را از سر بگیرید.

بی اختیاری ادرار ترکیبی

در انتها انواع بی اختیاری ادرار باید بگوییم که فرد ممکن است دچار چندین نوع از بی اختیاری باشد. پس لزوما دلیلی ندارد که شما فقط به یک نوع از انواع بی اختیاری ادرار دچار باشید. در اینجا فرد باید تحت درمان خاصی انجام بگیرد که تمامی علائمی که باعث این چند نوع بی اختیاری شده را رفع کند.

علل بی اختیاری ادرار

استفاده از مواد غذایی و رژیم غذایی ادرار آور، تغییرات داخلی بدن ، مسائل عصبی و اختلالات شبکه عصبی بدن و تغییرات آب و هوایی همگی می توانند در بی اختیاری ادرار تأثیر داشته باشند. در این بخش تصمیم داریم به بررسی کامل علل بی اختیاری ادرار بپردازیم.

• یکی از موارد تأثیر خوراکی ها می باشد، در کل مواد غذایی و داروهایی که دارای مواد دیورتیک هستند، از عوامل مهم بی اختیاری ادرار هستند که در بخش های بعد مفصلاً به شرح آن ها پرداخته ایم.

• از دیگر عوامل بیماری های مختلف را می توانیم نام ببریم؛ همچون: تومورها، سرطان پروستات در مردان و انسداد های گوناگون در مسیر تخلیه ادرار.

• کاهش هورمون استروژن و یائسگی در زنان از علل مهم بی اختیاری ادرار هستند.

• هر مشکلی که باعث افتادگی مثانه و یا تضعیف ماهیچه های نگهدارنده مثانه باشد می تواند باعث بی اختیاری ادرار شود. یکی از این موارد زایمان واژینال است، اگر زایمان واژینال باعث آسیب به ماهیچه های حفره لگنی شود ممکن است فرد پس از زایمان یا مدت ها بعد از مشکلاتی نظیر افتادگی مثانه و در نتیجه بی اختیاری ادرار رنج ببرد. افزایش سن و اضافه وزن یکی از  مهمترین علل ایجاد اختلال در افتادگی مثانه هستند.

تأثیر خوراکی ها در بی اختیاری ادرار

• اگر از مایعات و نوشیدنی ها به مقدار زیاد استفاده می کنید، طبیعتاً باید منتظر حجم زیادی از ادرار باشید، لازم به ذکر است اگر قرار است به مکانی بروید که دسترسی به دستشویی ندارید سعی کنید از خوردن زیاد مایعات اجتناب کنید تا مجبور نباشید ادرار خود را تا مدت ها نگه دارید.

• مواد کافئین دار حجم ادرار را افزایش می دهند. مصرف بیش از اندازه موادی که دارای کافئین هستند مانند قهوه، نوشابه، کاکائو، چای و یا نوشیدنی های انرژی زا، سبب تحریک مثانه می شوند.

• اگر دچار تکرر ادرار و بی اختیاری ادرار هستید، بهتر است ابتدا مصرف این مواد غذایی را قطع کنید.

• مواد غذایی دیورتیک و ادرار آور یکی از عوامل بی اختیاری ادرار موقتی می توانند باشند؛ این مواد شامل:همه مواد کافئین دار، همه مواد افزایش دهنده ادرار، سیاه دانه، قاصدک، نوشیدنی های الکلی، زنجبیل و جعفری.

• مواد دیورتیک سبب تکرر ادرار در طول شبانه روز می شوند، بیشتر به خاطر دفع سنگ کلیه، رفع یبوست به فرد توصیه می شود استفاده کند.

•  همه مواد غذایی شیرین از جمله قندها، شکرها و شیرین کننده های مصنوعی همگی از تشدید کننده های ادرار هستند.

• غذاهای تند به علت تحریک کردن مثانه، همچنین آسیب به معده زیاد توصیه نمی شوند، بهتر است تا حد متعادل از آن استفاده کرد. اگر دچار بی اختیاری ادرار هستید اصلا از آنها مصرف نکنید. در کل ادویه جات در اغلب موارد تحریک کننده مثانه و ادرار هستند.

• مواد اسیدی و ترش مانند پرتقال، گریپ فروت، گوجه فرنگی نیز  از مواد ادرار آور معروف به شمار می روند به همین دلیل مصرف آن ها در مواردی که فرد مستعد بی اختیار شدن است، توصیه نمی شود.

تأثیر نگه داشتن ادرار در بی اختیاری ادرار

اما اگر پیش خود می گویید، که می توانید ادرار خود را نگه دارید باید به این مسئله توجه کنید که این کار شما در طولانی مدت می تواند خود، باعث نوعی بی اختیاری ادرار شود، از طرفی نگه داشتن ادرار در مثانه سبب پس زدن آن می شود و سپس وارد کلیه می شود. همچنین این موضوع سبب عفونی شدن کلیه ها نیز می شود. اگر آن شخص کودک باشد و والدین و مربیان او به خوبی به او آموزش نداده باشند که ادرار خود را نگه ندارد، به مرور می تواند سبب نارسایی کلیه او شود. از طرفی نگه داشتن ادرار باعث می شود بدن به سرکوب کردن پیام تخلیه ادرار عادت کند که به مرور این موضوع سبب ایجاد اختلالاتی در اسفنکتر که به صورت ارادی باعث تخلیه ادرار است، می شود. به همین دلیل با گذر زمان این اسفنکتر به صورت غیر ارادی گاهی باز می شود و تخلیه ادرار ناخودآگاه صورت می گیرد. یکی دیگر از معایب نگه داشتن ادرار، تشکیل سنگ کلیه است.

 تأثیر داروها در بی اختیاری ادرار

اگر دچار بی اختیاری ادرار هستید یکی از مواردی که باید بررسی کنید، داروهایی است که استفاده می کنید. به خصوص داروهای مسکن که مواد تشکیل دهنده آن ها یکی از انواع مواد تشدید کننده ادرار است. داروهای دیورتیک، قرص های ضد افسردگی و برخی دیگر از قرص هایی که روانپزشکان توصیه می کنند، داروهای آنتی هیستامین، ویتامین های B/C و هر داروی دیگری که مثانه را تحریک می کند می توانند باعث تولید حجم زیادی از ادرار شوند. برخی از داروهای دیورتیک که معمولاً برای رفع مشکلات ناشی از فشار بالای خون و یا نارسایی های قلبی هستند از تحریک کننده های مثانه هستند.

به دلیل اینکه فرد عادت به تکرر ادرار ندارد، ممکن است این حجم ادرار باعث ایجاد دردسر برای فرد شود. پس بهتر است هر دارویی که مصرف می کنید، ابتدا عوارض آن را مطالعه کنید و خود را برای آن آماده کنید.

تأثیر بیماری ها بر بی اختیاری ادرار

علل بی اختیاری ادرار در مردان و زنان اغلب متفاوت است، به همین دلیل بی اختیاری ادرار  در مردان و زنان نیازمند بررسی دقیق است تا منشأ بی اختیاری ادرار مشخص شود، در مردان متاسفانه یکی از علل بی اختیاری ادرار سرطان پروستات است، مردانی که دچار این بیماری می شوند می توانند علائم بی اختیاری ادرار سریع را داشته باشند.

گاهی به دلایلی همچون تومورها، اختلالات عضلات و یا موارد دیگر راه خروج ادرار مسدود می شود که این مورد می تواند سبب نشت ادرار به بیرون و یا تخلیه ادرار به صورت ناگهانی شود.

• یائسگی

و باز هم یائسگی و مشکلات همیشگی آن؛ کاهش هورمون استروژن به هر دلیلی بدن یک خانم را تحت تأثیر خود قرار می دهد، مخصوصاً در دوران یائسگی، فرد باید بپذیرد که از آن به بعد، بدن با کاهش هورمون استروژن روبه رو می شود. این هورمون ساختار دستگاه تناسلی را رو به پیری می برد،از طرفی عضلات واژن را شل می کند و آنها دچار افتادگی می شوند، یکی دیگر از عوارض آن ایجاد بی اختیاری ادرار است که به دنبال یائسگی و کاهش هورمون استروژن ایجاد می شود.

• افتادگی مثانه

در زایمان های طبیعی به علت اینکه مادر، تخت فشار زیادی قرار می گیرد، ممکن است به ماهیچه های نگهدارنده مثانه آسیب وارد شود. این آسیب سبب افتادگی بخش های داخلی حفره لگن می شود و از بارزترین اثرات آن افتادگی مثانه است که سبب بی اختیاری ادرار می شود.

گاهی این افتادگی آنقدر زیاد است که شخص بیمار احساس آویزان بودن و سنگینی چیزی را در ناحیه شکم خود می کند بدین ترتیب پس از مراجعه به پزشک متوجه این موضوع می شود. در برخی بانوان پس از معاینه واژینتال ناحیه ی افتاده کاملاً قابل مشاهده است و تنها با یک معاینه ساده قابل تشخیص است.

• اگر خارج کردن رحم یا جراحی هیسترکتومی باعث آسیب به عضلات نگه دارنده حفره لگنی همچون مثانه شود، می تواند باعث بی اختیاری ادرار نیز شود، زیرا همانطور که گفتیم افتادگی مثانه باعث بی اختیاری ادرار می شود.

• یکی دیگر از مشکلاتی که پیش روی هر آدمی ست، پیری ست که ممکن است با گذر زمان ماهیچه های بدن ضعیف شوند، همچنین این موضوع ماهیچه های نگهدارنده مثانه را نیز تحت تأثیر قرار می دهد در نتیجه این موضوع باعث افتادگی مثانه می شود.

• افرادی هم که اضافه وزن دارند به علت فشار بالا بر اندام ها  بیشتر از یک فرد عادی در معرض افتادگی مثانه هستند.

 آزمایش های بی اختیاری ادرار

از مهم ترین اقدامات پس از مراجعه به پزشک انجام گروهی از آزمایشات مشخص است. زیرا ابتدا باید نوع بی اختیاری فرد مشخص شود تا بتوان روش درمانی صحیح را انتخاب کرد.

• در ابتدا پزشک شما تصمیم می گیرد عملکرد مثانه شما را مورد بررسی قرار دهد، این کار با یاری شما انجام می شود، زیرا نیازمند این است که شما تعداد دفعاتی که به دستشویی مراجعه می کنید در بازه زمانی مشخصی ثبت کنید. همچنین این گزارش باید شامل حجم نوشیدنی ای که در طول روز می نوشید نیز باشد.

• پس از تخلیه کامل ادرار، اگر در مثانه شما مقداری ادرار بماند باید اندازه گیری شود (PVR) ، پس از مشخص شدن این حجم از ادرار در صورت مشاهده مورد مشکوک باید آزمایش های بیشتری صورت گیرد، زیرا وجود تومورها و هر علتی که سبب مسدود شدن مسیرهای خروجی ادرار می شود می تواند سبب باقی ماندن مقداری ادرار در مثانه شود. گاهی ایجاد اختلال در اعصاب مثانه و عصب مسیر تخلیه ادرار در این موضوع دخالت دارد.

•  یکی از بررسی های لازم، بررسی عفونت و وجود خون در ادرار است که این می تواند وجود اختلال در مسیر ادرار را مشخص کند، گاهی عفونت ها می توانند سبب بی اختیاری ادرار شوند.

• با آزمایش استرس مثانه می توان فهمید که چه قدر فشار خارجی و یا درونی به مثانه سبب بی اختیاری آن می شود.

• درآزمایش سیستوسکوپی پزشک متخصص به کمک دوربین مثانه ای که وارد مسیر ادرار شما می کند، وضعیت مثانه شما را مورد بررسی قرار می دهد. بدین گونه هر زایده ی غیر طبیعی ای، قابل تشخیص است. این دوربین به کمک ابزارهای مخصوص باید وارد پیشابراه شما شود و سپس وارد مثانه شود.

• سونوگرافی از مهم ترین راه های تشخیصی است که ناهنجاری های مثانه و مسیر خروج ادرار را مشخص می کند.

• از ابزار های تشخیصی انواع بی اختیاری ادرار، سیستوگرام است که رنگ خاصی از طریق لوله ای به داخل پیشابراه و مثانه و مسیر ادرار می شود و پس از آن با اشعه X  از ناحیه مورد نظر عکس می گیرند، این  کار باعث واضح شدن عکس می شود.

• یکی از آزمایش های حرفه ای و مهم آزمایش یورودینامیک است که به کمک یک لوله صورت می گیرد، ابتدا مثانه شما را پر از آب می کنند سپس از طریق اعداد و فشار ثبت شده نوع بی اختیاری ادرار شما را مشخص می کنند. در این آزمایش عملکرد ماهیچه هایی که اختلال در آن ها و ضعف آن ها سبب بی اختیاری ادرار می شود، بررسی می شوند.

پیشگیری از بی اختیاری ادرار

همیشه می دانیم که پیشگیری بهتر از درمان است، می توانیم با انجام گروهی از کارها، احتمال درگیر شدن به بی اختیاری ادرار را در زندگی آیندمون کاهش دهیم. یکی از مهمترین مسائلی که تا الان فهمیدیم که چه نقش اساسی ای در بی اختیاری ادرار دارد، عضلات مثانه و کف لگن است، پس همانطور که می دانیم تقویت این عضلات و جلوگیری از  ضعف آن ها، قطعاً از مسائلی ست که می تواند در پیشگیری از بی اختیاری ادرار مؤثر باشد.

ورزشی به نام کگل در تقویت این ماهیچه ها بسیار مؤثر است که اکنون به شرح آن می پردازیم. ورزش کگل ورزشی است که باعث تقویت ماهیچه های لگن می شود، این ماهیچه ها در صورتی که ضعیف شوند باعث افتادگی مثانه و اندام های حفره لگنی می شوند، به همین دلیل انجام این ورزش تأثیر عالی ای در جلوگیری از بی اختیاری ادرار دارد. این ورزش که از مهمترین ورزش های پیشگیری از افتادگی مثانه است، عضلات کف لگن را تقویت می کند و بدین صورت از افتادگی اندام های حفره لگنی جلوگیری می کند که یکی از این اندام ها مثانه است. این ورزش را حتی افرادی که بی اختیاری ادرار ناشی از ضعف ماهیچه های کف لگن دارند، زنانی که زایمان داشته اند ویا افرادی که دارای اضافه وزن هستند نیز باید انجام بدهند. زیرا از افتادگی اندام های حفره لگنی جلوگیری می کند.

در زنان تازه زایمان کرده، ورزش کگل باعث تقویت عضلات شل شده واژن می شود، همانطور که در بخش واژینوپلاستی و تنگ کردن نیز گفتیم ورزش کگل سبب تقویت این عضلات و در نهایت باعث تنگ شدن واژن می شود. در ماه های آخری که زنان باردار مشکلات ادراری دارند می توانند با ورزش کگل از به وجود آمدن این مشکلات جلوگیری کنند. انجام ورزش کگل باعث تقویت موقعیت اندام های حفره لگنی نیز می شود، همچون رحم، مثانه، راست روده و روده کوچک.

یکی از مسائلی که باعث بی اختیاری ادرار می شد نگه داشتن ادرار است، همانطور که گفتیم این کار عواقب بسیار بدی دارد، مهم ترین عواقب آن سرکوب شدن مدام پیام تخلیه ادرار است که در نتیجه باعث آسیب به ماهیچه های حلقوی اسفنکتر می شود، در طولانی مدت این موضوع باعث می شود فرد بی اختیار شود.

افرادی که بی اختیاری ادرار استرسی و یا ناشی از فشار دارند، کسانی هستند که کارهای سنگین انجام می دادند و فشار زیادی به اندام های ناحیه حفره لگنی آنها از جمله مثانه آن ها وارد شده است، در این مورد کسانی که زایمان های متعددی داشته اند، همچنین دچار افزایش وزن هستند باید با پزشک متخصص خود در این باره صحبت کنند، علی الخصوص زنانی که زایمان های سنگینی داشته اند و یا سر بچه ی آن ها بسیار بزرگ بوده است. این گروه از افراد که دچار این بی اختیاری ادرار میشوند در مواقعی که خارج از خانه قرار است، باشند و محدودیتِ رفتن به دستشویی دارند باید نوشیدنی کمتری میل کنند.

یکی از مسائل خیلی ساده، مواد غذایی بود. مواد غذایی و داروهای ادرار آور، موادی هستند که با خوردن آن ها، دچار بیش فعالی مثانه می شوید و بدین ترتیب دچار تکرر ادرار می شوید.برخی ویتامین ها و داروهای ضد افسردگی محرک های مثانه هستند. شاید برای خیلی ها خوردن این مواد غذایی کاملاً عادی و روتین باشد، اما گروهی از مردم که مستعد بی اختیاری ادرار هستند، خوردن این مواد غذایی آن ها را دچار مشکل می کند.

آموزش ورزش کگل برای پیشگیری از بی اختیاری ادرار

پس از مطالعه بخش آموزش ورزش کگل، دو حالت دارد؛ یا شما این ورزش را بلد هستید یا خیر. اگر این ورزش را بلد نیستید بهتر است ابتدا در حالت طاق باز یا به حالت نشستن روی صندلی آن را انجام دهید در غیر این صورت شما در هر جا و در هر حالتی می توانید این ورزش را انجام دهید، حتی حین انجام کارهای روزانتون.

شما ابتدا باید در حالت طاق باز بخوابید یا روی صندلی بنشینید، این صندلی باید تکیه گاه و نشیمن گاه صافی داشته باشد، سپس اقدام به انجام تمرینات بکنید. پس از قرار گرفتن در پوزیشن مخصوص، باید بدن خود را شل کنید و در حالت ریلکس باشید. سپس تصور کنید ادرار دارید و می خواهید خود را کنترل کنید در این هنگام مجبور هستید عضلات واژن خود را منقبض کنید، درست مانند حالتیکه موقع ادرار، ادرار خود را به اختیار خود قطع و وصل می کنید. به همین صورت سعی کنید آن حالت انقباض را تکرار کنید. یک ثانیه الی دو ثانیه خود را منقبض کنید و بعد ماهیچه های خود را شل کنید.

تمرین بعدی تصور کنید مدفوع دارید و می خواهید مدفوع نکنید، مجبور هستید در این حالت نیز ماهیچه های مقعد خود را منقبض کنید انگار که می خواهید مانع از خروج مدفوع خود شوید. با تصور کردن می توانید این حالت ها را برای خود شبیه سازی کنید، بدین صورت این کار را یاد میگیرید حتی در صورت نداشتن ادرار یا مدفوع نیز انجام دهید.

ورزش کگل شامل هر دو انقباض با هم است، افراد باید این دو انقباض را با هم انجام دهند، دو ثانیه منقبض کنید، دو ثانیه در حالت ریلکس باشید. احتمالاً بسیاری از افراد این ورزش را انجام داده اند و تا الآن اسمشان را نمی دانستند، اما اگر بلد نیستید انجام دهید، سعی کنید در حین مدفوع کردن و ادرار کردن آن را تمرین کنید.

روش های درمان بی اختیاری ادرار

اگرشما درگیر بی اختیاری ادرار شده اید بدون هیچ معطلی ای باید اقدام به درمان کنید. بهتر است در حین درمان و یا قبل ازشروع درمان از خوردن مواد ادرارآور جلوگیری کنید، موادغذایی و داروهای ادرار آور همان هایی هستند که مواد تشکیل دهنده آن ها سبب بیش فعالی و تحریک زیاد مثانه می شوند به همین دلیل بی اختیاری ادرار شما را تشدید می کنند، همانطور که قبلا گفتیم مواد دارای کافئین دار ، شیرینیجات و … از دسته مواد ادرار آور هستند.

اگر بی اختیاری ادرار شما ضعف عضلات کف لگن است، ورزش کگل را مرتب انجام دهید،  تا باعث تقویت این عضلات شوید. اگر دلیل بی اختیاری ادرار شما ضعف ماهیچه ها نباشد باز هم انجام ورزش کگل می تواند در روند بهبود این مسئله تأثیرگذار باشد. در برخی موارد برای تقویت عضلات کف لگن دکتر شما توصیه به استفاده از الکترود می کند، الکترودها با استفاده از شوک الکتریکی باعث تقویت و فعال شدن عضلات لگن می شود. این روش درمانی برای بی اختیاری ادراری که ناشی از فشار یا لبریزی است، بسیار مؤثر است.

شایع ترین علل بی اختیاری ادرار در زنان، یائسگی است که به دنبال کاهش هورمون استروژن  بافت های بخش دفع ادرار رو به ضعیف شدن و پیری می رود. در اینجا غالباً پزشک تجویز داروی استروژن را تجویز می کند، این داروها به صورت تزریق کردن و پماد موجود است. این داروهای استروژنی سبب رفع مشکلاتی که ناشی از کاهش هورمون استروژن است می کند.

ریلکس و شل کردن مسیر حرکت ادرار از راه های درمان بی اختیاری ادرار سریع است. دارویی که برای درمان این نوع بی اختیاری در زنان و مردان تجویز می شود متفاوت است، در مردان با تجویز داروهای انسداد آلفا مانند تامسولوسین و دوکسازوسین، بخشی از عضلات مثانه و پروستات شل می شوند و بدین صورت تخلیه کامل صورت می گیرد. در زنان داروی میرابگرون عضلات مثانه را شل کرده و سبب افزایش حجم ظرفیتی مثانه برای نگه داشتن ادرار می شود، این دارو با اثر خود سبب تخلیه کامل ادرار به صورت کامل می شود.

گفتیم یکی از انواع بی اختیاری ادرار، بی اختیاری مثانه بیش فعال است. این نوع از بی اختیاری به کمک داروهای آنتی کولینرژیک سبب کاهش تحرک ها و بیش فعالی مثانه می شود. با مصرف این داروها عملکرد مثانه همچون قبل می شود. استفاده از بوتاکس، در درمان بیش فعالی مثانه بسیار مؤثر است.

برای جلوگیری از تخلیه ادرار غیر ارادی می توان از ابزار های کوچکی برای بستن مسیر تخلیه ادرار استفاده کرد که داخل پیشابراه فرد قرار میگیرد، این ابزار ها را می توان قبل از ادرار کردن به راحتی برداشت.

در درمان بی اختیاری های ادرار هنگام عطسه و سرفه، می توان از روش قلاب گذاری استفاده کرد.

از درمان های مؤثر در درمان بی اختیاری ادرار، استفاده از پساری است. پساری در رفع بی اختیاری های ادرار ناشی از افتادگی مثانه و رحم بسیار کاربرد دارد. با پساری می توان مثانه را که نسبت به حالت طبیعی خود رو به پایین متمایل شده است به سمت بالا کشید، این باعث جلوگیری از نشت ادرار می شود.

در درمان انواعی از بی اختیاری های ادرار، با تزریق کلاژن در پیشابراه می توان ، قسمت خروجی آن را ضخیم کرد و از بی اختیاری ادرار جلوگیری کرد.

از روش های نوین و جدید در درمان بی اختیاری ادرار استفاده از لیزر و چند روش درمانی ترکیبی است.

اگر علت بی اختیاری ادرار، افتادگی مثانه باشد، حتماً باید از روش های جراحی استفاده کرد تا دوباره مثانه را به موقعیت مکانی قبلی اش برگرداند.

از جدیدترین روش های درمان بی اختیاری ادرار، اوشات درمانی یا پلاکت درمانی (PRP) است، در این روش پلاکت خالص بیمار تهیه می شود و پس از ترکیب با مواد مخصوصی در محل مجرای زیر ادرار تزریق می شود، برای ایجاد فیبروس که بسیار در درمان بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه کاربرد دارد، مؤثر است. از مزایای این روش درمانی سرپایی بودن آن است و نیاز به بی هوشی و ادرار ندارد.

می توان از تزریق موادی چون فیلرها و ژل، روش های مختلف فیزیوتراپی، استفاده از گرفت ها و لیزربهترین نتیجه را گرفت. لیزر ژولیت، از قوی ترین و مؤثرترین روش های غیر جراحی درمان بی اختیاری ادرار است.