یائسگی

یائسگی بخشی از دوره ی زندگی یک زن است که ممکن است فرد قبل از دهه ۴۰ سالگی وارد آن شود که به اصطلاح می گوییم فرد دچار زودتر از موعد یائسه شده است که در مبحث یائسگی زودرس، به طور کامل در مورد آن توضیح داده ایم. همه زنان باید از این دوره و مشکلاتی که پس از این دوره ایجاد می شوند آگاهی کامل داشته باشند تا بتوانند با عوارض آن کنار بیایند، متأسفانه یکی از مشکلاتی که زنان یائسه درگیر آن می شوند این است که آن ها فکر می کنند پیر شده اند، هرچند که این افسردگی به علت کاهش هورمون استروژن در بدن اتفاق می افتد اما زنان یائسه باید بدانند که آن ها تنها در اواسط دوره زندگی خود قرار دارند و قرار است سالیان سال به زندگی ادامه بدهند پس باید با آگاهی کامل پیش به سوی از بین بردن عوارض آزاردهنده این دوره که ناشی از کاهش هورمون استروژن است، بروند. در ادامه نکات مهمی از سوی دکتر لیلا خلیلی در این خصوص ارائه شده است.

یائسگی به معنای توقف دوره عادت ماهیانه و پریودی برای همیشه است، در این دوره زن توانایی باردار شدن را برای باقی عمرش از دست داده و تخمدان هایش تولید هورمون استروژن را کاهش خواهند داد تا حدیکه بدن چه از لحاظ روحی و چه از لحاظ جسمی دچار تنش هایی می شود که به بررسی آن ها خواهیم پرداخت. هنگامی که زنی در سن چهل سالگی قرار می گیرد به مرور سطح هورمون استروژن در بدن او شروع به کاهش کرده و این روند توسط تخمدان ها آنقدر ادامه می یابد تا فرد به طور کامل یائسه شود، معمولاً زنان از سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی وارد مرحله یائسه شدن می شوند، اما قبل از آن در دوره ای به نام پیش از یائسگی وارد می شوند که علائم آن را می توانند متوجه بشوند.

 علائم یائسگی

علائم یائسه شدن در زنان مختلف، می تواند متفاوت باشد، اما  برخی از این علائم در همه زنان یکسان است. معمولاً یکی دو سال قبل از یائسگی فرد در دوره ی پیش از یائسه شدن دچار سندرم های قاعدگی شدید می شود، یعنی این افراد ممکن است دردهای پریود شدید، حالت تهوع و سرگیجه های نسبتاً بیشتر و دیگر علامت هایی که قبلاً، در دوره ی پیش از پریود خود تجربه کرده بودند را بار دیگر به صورت شدیدتر تجربه کنند. در اغلب موارد فواصل قاعدگی نیز نامنظم می شوند.

یکی دیگر از علائمی که می توان گفت همه زنان تجربه می کنند گرگرفتگی های بسیار آزاردهنده است که می تواند همزمان با عرق سرد باشد. به علت کاهش هورمون استروژن به نسبت قبل، فرد تمامی علائم پس از یائسگی را در حد کمی می تواند داشته باشد. مثلا ممکن است واژن فرد خشک شودو فرد مبتلا به آتروفی واژن شود و در نتیجه موقع نزدیکی دچار درد و خونریزی شود.

معمولاً این زنان در این مواقع خونریزی های شدید پریود را تجربه می کنند، به طوریکه گاهی در بیرون رفتن از خانه دچار مشکل می شوند. گاهی نیز خونریزی آن ها بسیار کم می شود، تاحدی که متوجه غیرطبیعی بودن آن خواهند شد. برخی از افراد، دردهای عضلانی آزاردهنده ای را تجربه می کنند ویا ممکن است دچار استخوان دردهای بی دلیلی شوند. کاهش هورمون استروژن باعث تغییراتی در سلامتی روحی انسان ها نیز می شود، برخی از زنان در این دوره دچار تغییرات اخلاقی می شوند، عصبانیت، کلافگی و افسردگی از عوارض کاهش هورمون استروژن است، به همین دلیل زنان باردار پس از زایمان دچار افسردگی می شوند.

عوارض یائسگی

به علت کاهش هورمون استروژن، کلسترول بد خون بالا رفته و در نتیجه سلامتی قلب و عروق خونی دچار مشکل می شوند و از قبل بیشتر نیازمند رسیدگی و توجه می شوند، در این دوره خطر سکته قلبی از زمان های قبل بیشتر است.

یکی از عوارض آزار دهنده این است که فرد احساس پیری می کند و فکر می کند به پایان زندگی رسیده است، در حالیکه همانطور که قبلاً نیز گفتیم، این برهه حتی ممکن است در دهه سی سالگی زندگی نیز رخ دهد. یائسگی به معنای پیری نیست، بلکه فرد در اواسط دوره زندگی خود وارد شده است. متأسفانه اگر این افکار درمان نشوند تبدیل به افسردگی ناشی از آن می شوند که کاهش هورمون استروژن خود تشدید کننده این مشکل است. افسردگی و تنش های روحی می توانند از عوارض و علائم یائسگی باشند.

به علت کم شدن فعالیت فیبروپلاست ها به دنبال کاهش حجم استروژن، بدن رو به پیری می رود که لیزردرمانی می تواند از این موضوع جلوگیری کند.

خشکی و آتروفی واژن، از مشکلات آزار دهنده ای هستند که به علت کاهش هورمون استروژن رخ می دهند. وقتی مقدار استروژن رو به کاهش رود، بافت واژن ضعیف و شکننده می شود و از طرفی عضلات نگهدارنده واژن ضعیف شده و ممکن است باعث گشادی واژن و بی اختیاری ادرار شوند، خشکی واژن نیز خود به تنهایی باعث درد و خونریزی هنگام فعالیت های جنسی می شود، گاه و بی گاه نیز به علت خشک شدن واژن، ممکن است، شاهد خونریزی و سوزش در واژن باشیم.

خشک شدن واژن باعث می شود محیط داخلی واژن رو به قلیایی شدن پیش برود و باکتری ها و قارچ های فرصت طلب در واژن رشد کنند، و این باعث ایجاد عفونتی همیشگی در ناحیه واژن زنان یائسه شود.

به علت کاهش هورمون استروژن، کلسیم به نسبت قبل کمتر جذب شده و عضلات و استخوان های فرد با مشکل مواجه می شوند. به همین دلیل است که اکثر زنانی که چند سال از دوره یائسگی آن ها گذشته است، کم کم دچار پوکی استخوان می شوند.

افزایش هورمون تستوسترون در این دوران سبب نازک شدن موها و ریزش موهای سر با الگوی مردانه می شود، از طرفی افزایش این هورمون می تواند سبب رویش موهای زائد بازو و چانه شود و یا باعث بزرگ شدن کلیتوریس شود.

در این مقطع زمانی الگوی تجمع چربی ها تغییر کرده و اغلب زنان از ناحیه کمر و شکم چاق شده و از ناحیه باسن و ران و لگن لاغر می شوند، به عبارتی می توان گفت چربی ها به مرور جابه جا شده و به ناحیه شکم و کمر می روند.

همانطور که گفتیم یائسگی علاوه بر ایجاد تغییراتی در جسم انسان باعث تغییراتی در روح فرد نیز می شود. این گروه از افراد به علت تغییرات جسمی و کاهش هورمون استروژن، ممکن است درگیر گرگرفتگی و تعریق های شبانه شوند، همچنین آنان دچار کم خوابی هایی نیز خواهند شد.

اضطراب یکی دیگر از بیماری های روحی ای است که فرد دچار آن می شود، خود اضطراب به تنهایی عوارض بدی همچون، کاهش فشار خون، حس تهوع و غیره دارد. خوشبختانه از اغلب مشکلاتی که یائسگی به همراه خود دارد می توان پیشگیری کرد و حتی آن ها را درمان کرد، بهتر است که برای درمان سریع اقدام کرد.

 پیشگیری و درمان یائسگی

از اصلی ترین درمان هایی که بلافاصله پس از یائسه شدن تجویز می کنند، مصرف هورمون استروژن است، متأسفانه در مصرف این هورمون محدودیتی وجود دارد، آن هم این است که مصرف این هورمون می تواند باعث سرطان پستان شود، به همین دلیل حتماً باید تحت نظر پزشک تجویز شود. در پیشگیری از یائسگی شاید بتوان آن را به تأخیر انداخت ولی درمانی برای آن وجود ندارد. بهتر است پس از ورود به این دوره، به صورت مرتب تحت نظر پزشکی باشیم و از عوارض آن جلوگیری کنیم.

فعالیت های ورزشی و خوردن موادغذایی مفید، همچون موادغذایی فیبردار بسیار مفید هستند و می توانند در رفع برخی عوارض مفید باشند، مصرف مقدار کافی آب در روز و استفاده از تمامی مشتقات سویا، بسیار رژیم غذایی مناسبی برای یک فرد یائسه می باشد که در رفع  بسیاری از مشکلاتی که پس از این دوره رخ می دهد می تواند مؤثر باشد. استفاده از دانه کنجد، خرما، شیرسویا، پسته، گردو، سبزیجات و میوه ها و برخی حبوبات همچون لوبیا قرمز و لوبیا سیاه و غیره بسیار مفید هستند.

استفاده از مواد غذایی مضر همچون موادغذایی فست فود ها و همچنین قرار گرفتن در تنش های روحی طولانی مدت، استرس های زیاد و بی دلیل، اضطراب های همیشگی، همگی از مواردی هستند که می توانند سلامت فرد را تهدید کنند و فرد را به دوره یائسگی نزدیک تر کنند. مشارکت های اجتماعی، کتاب خواندن، تفریح کردن و زدودن افکار منفی در رفع مشکلات روحی فرد بسیار مؤثر می باشند. مصرف ویتامین های مکمل همچون ویتامین D ، ویتامین B12 و ویتامین A و غیره بسیار مؤثر و مفید هستند.

یکی از روش های نوین که طرفداران بسیار زیادی نیز دارد لیزر درمانی ست. در روش لیزر درمانی به فیبروپلاست ها که دربافت های گوناگون بدن وجود دارند و باعث طراوت بافت ها می شوند شوکی وارد می شود و مجدداً باعث فعال شدن آن ها شده و سبب استحکام و محکم شدن بافت ها می شود، این درمان در رفع خشکی واژن و ضعیف شدن آن بسیار نقش دارد.

لیزر ژولیت و مونالیزاتاچ در رفع بسیاری از مشکلات زنان انقلابی عظیم ایجاد کرده اند. زنانی که یائسه می شوند باید به صورت مرتب سونوگرافی، ماموگرافی و غربالگری انجام دهند. مخصوصاً اگر فرد از داروهای هورمونی استروژن استفاده کند.

سؤالات رایج در مورد یائسگی

من مدتی هست پریود نمی شوم باید چیکار کنم؟

حتما باید به پزشک زنان مراجعه کنید. اگر در بازه سنی یک زن یائسه هستید یعنی ۴۵ تا ۵۵ امکانش هست که یائسه شده باشید، همچنین می تواند این موضوع علل مختلفی داشته باشد که باید بررسی بشید.

چرا با مصرف مدام هورمون استروژن از کمبود هورمون استروژن و مشکلات ناشی از آن پیشگیری نمی کنید؟

مصرف مداوم هورمون استروژن می تواند باعث سرطان شود، به همین دلیل اصلا توصیه نمی شود، و اگر فرد اقدام به مصرف کند باید به دستور پزشک باشد.